فرآوری منیزیت

منیزیم هشتمین عنصر فراوان پوسته زمین است که همراه با عناصر برلیوم، کلسیم، استرانسیوم، باریوم و رادیوم در گروه فلزات قلیایی خاکی قرار دارد. این فلز سفید رنگ با عدد اتمی 24 در طبیعت به صورت آزاد وجود نداشته و به شکل کانی یافت می‌شود. از خواص آن می‌توان نقطه ذوب بالا و استحکام بالای آن اشاره کرد که در تهیه آلیاژهای مستحکم کاربرد دارد.

اصلی‌ترین منبع منیزیم کانی منیزیت می‌باشد که دارای فرمول شیمیایی MgCo3 است. این کانی دارای سیستم تبلور هگزاگونال، سختی 5/3 تا 5/4، وزن مخصوص 3، جلای شیشه‌ای و اغلب سفید رنگ است.

کانی منیزیت در شورابه‌ها و آب دریاها و ذخایر آفیولیتی موجود می‌باشد و ذخایر آن در جهان در حدود 4/9 بیلیون تن تخمین زده شده است که ذخایر بزرگی از آن در چین، پاکستان، برزیل و… وجود دارد. در ایران ذخایر منیزیت در استان‌های خراسان، آذربایجان شرقی و غربی، کرمان، فارس، هرمزگان، زنجان و اصفهان قرار دارد که میزان ذخایر آن در حدود 50 میلیون تن برآورد شده است.

از کاربردهای مهم این کانی می‌توان به تولید مواد نسوز، سیمان، صنایع فولاد و… اشاره کرد. که برای تولید اکسید منیزیم از کانی منیزیت آن را در کوره حرارت می‌دهند تا دی اکسید کربن آن جدا گشته و فرم اکسید منیزیم باقی بماند.

 

ذخایر منیزیت در ایران

ذخایر منیزیت در ایران از دیدگاه مکانی با کمربندهای افیولیتی و کانسارهای کرومیت مشابهت نشان می‌دهند. حدود ۲ درصد از مساحت کل کشور معادل حدود ۳۲۰۰۰ کیلومتر مربع دارای پتانسیل این نوع کانه‌زایی است.

 زون افیولیتی جنوب شرق ایران از بیرجند تا زاهدان با توجه به ویژگی‌های زمین‌شناسی خاص خود دارای پتانسیل فوق العاده‌ای از ذخایر منیزیتی می‌باشد و در این میان جنوب غرب زاهدان از موقعیت ویژه‌ای برخوردار است. بیش از ۸۰% ذخایر منیزیت کشور در این زون واقع شده‌اند. از جمله کانسارهای منیزیت در این مناطق می‌توان به کانسارهای منطقه دهنه باغی، اسپید سنگ، ترشاب و قلعه بید اشاره نمود.

 

روش فرآوری منیزیت

فرآوری این کانی توسط روش‌های حرارتی، ثقلی، لیچینگ و فلوتاسیون صورت می‌گیرد. در مرحله اول کانی منیزیت بر اساس اختلاف چگالی با دیگر عناصر باطله نظیر سیلیس با روش ثقلی جداسازی می‌شود.

برای انجام فرآیند‌های بعدی فرآوری منیزیت ابتدا در سنگ شکن فکی، سپس در سنگ شکنه غلتکی و نهایتا در آسیای بال میل تا 75 میکرون خرد می‌شود تا عملیات فلوتاسیون و لیچینگ بر روی آن به خوبی انجام گیرد.

در فرآوری توسط فلوتاسیون، فرآوری منیزیت به دو صورت فلوتاسیون مستقیم و معکوس صورت می‌گیرد که در فرآیند فلوتاسیون منیزیت عمدتا کانی‌های سیلیکاته و کربناته حضور دارند که برای انجام فلوتاسیون مستقیم از کلکتورهای آنیونی اسید چرب و بازداشت کننده سیلیکات سدیم به منظور بازداشت سیلیکات‌ها استفاده می‌شود که مشکل این روش هزینه بر بودن و مشکلات مربوط به تنظیم pH است. در روش فلوتاسیون معکوس منیزیت از کلکتور دودسیل آمین استفاده می‌شود.

در فرآوری منیزیت توسط فرآیند لیچینگ می‌توان هم از اسید‌های رایج نظیر اسید کلریدریک، اسید سولفوریک، اسید نیتریک و هم از اسیدهای آلی نظیر اسید سوکسینیک استفاده کرد که مشکلات نظیر خورندگی شدید و هزینه را نداشته و قابل بازیابی می‌باشد.