چگونه مخاطرات پرتاب سنگ ناشی از حفاری و انفجار را کاهش دهیم؟
آتشکاری اولین و مهمترین بخش سیستم خردایش در عملیات معدنکاری و سفر سنگ از معدن تا آسیا است و نقش مهمی در استخراج منابع ارزشمند از پوسته زمین را دارد. اندازه‌های انفجار از نظر تعداد چال‌های هر انفجار از چند چال با قطر کوچک و مقدار کمی ماده منفجره تا صدها چال با قطر بزرگ و چندین تن ماده منفجره در معادن روباز بزرگ متغیر است. در حالی که تنها 20% تا 25% از انرژی موجود ماده منفجره برای خردایش و پرتاب سنگ استفاده می‌شود، بقیه انرژی به اثرات ناخواسته تبدیل می‌شود. خردایش و پرتاب بهینه در آتشکاری امری حیاتی است، در حالی که اثرات ناخواسته‌ای مانند لرزش زمین، لرزش هوای بیش از حد، گازهای سمی، گرد و خاک و پرتاب سنگ نامطلوب هستند و نیاز به کنترل دارند.
به طور کلی، دو نوع حرکت با آتشکاری در پله‌ی معادن روباز صورت می‌گیرد، در ابتدا، حرکت رو به جلو تمام توده سنگ در جهت افقی است که به بارسنگ بستگی دارد و دومین حرکت مربوط به پرتاب سنگ است.
پرتاب سنگ به قطعات سنگ پرتاب شده از محل انفجار اطلاق می‌شود که مسافتی فراتر از شعاع امن تعیین شده را طی می‌کنند و تهدیدات بالقوه‌ای برای کارکنان، تجهیزات و سازه‌های مجاور ایجاد می‌کنند (Esen, 2016). شعاع امن (منطقه ممنوع) منطقه‌ای است که در اطراف محل انفجار تعیین شده و قبل از شروع انفجار باید تمامی کارکنان و تجهیزات از آنجا تخلیه شوند (Stiehr, 2011).
محققان روش‌های مختلفی را برای پیش‌بینی مسیرهای پرتاب سنگ و تعیین حداقل منطقه شعاع امن بررسی کرده‌اند، از جمله استفاده از هوش مصنوعی، ژئوتکنیک، روش‌های تجربی و آماری و بالستیک.
پرتاب سنگ زمانی رخ می‌دهد که نیروی انفجار از ظرفیت محصور کنندگی توده سنگ فراتر رود. این پدیده می‌تواند توسط چندین عامل تحریک شود، از جمله طراحی نادرست پترن انفجار، گل‌گذاری نادرست، شرایط نامطلوب ژئوتکنیکی که منجر به محصور کنندگی ناکافی انرژی انفجار می‌شود. ابعاد، سرعت و مسیر قطعات پرتاب سنگ می‌توانند به شدت متغیر باشند، از ذرات کوچک تا تخته سنگ‌های بزرگ که می‌توانند فواصل قابل توجهی از محل انفجار را طی کنند.
نگاهی بر آمار
آسیب‌های ناشی از پرتاب سنگ و نبود منطقه‌ی امن انفجار 68% از کل آسیب‌های مرتبط با انفجار در معادن سطحی زغال‌سنگ، فلز و غیر فلزی را در دوره 1978 – 2001 تشکیل داده‌اند [Verakis & Lobb, 2003].پرتاب سنگ در اندازه‌ها و شکل‌های مختلفی ظاهر می‌شود، از چند اونس تا چندین تن. پرسون و همکاران [1994] به پرتاب سنگی به وزن حدود سه تن اشاره کرده‌اند که تا فاصله 980 فوت پرتاب شده است.
در سال 2022، اندازه بازار جهانی مواد منفجره معدنی به ارزش 13,574.06 میلیون دلار آمریکا برآورد شده است و پیش‌بینی می‌شود که طی دوره پیش‌بینی شده با نرخ رشد سالانه ترکیبی (CAGR) 2.32% گسترش یابد و تا سال 2028 به 15,575.15 میلیون دلار آمریکا برسد.
رشد بازار مواد منفجره معدنی به عوامل متعددی بستگی دارد که به تقاضای روزافزون در کاربردهای مختلف در سراسر جهان مربوط می‌شود. این کاربردها شامل:
- استخراج زغال‌سنگ (Coal Mining): تقاضای بالا برای زغال‌سنگ به عنوان منبع انرژی و ماده اولیه در صنایع مختلف، نیاز به مواد منفجره برای استخراج مؤثر و کارآمد را افزایش می‌دهد.
- معادن و استخراج غیر فلزی (Quarrying and Nonmetal Mining): استخراج سنگ‌ها و مواد معدنی غیر فلزی برای استفاده در ساخت‌وساز و صنایع دیگر نیاز به مواد منفجره برای عملیات استخراج دارد.
- استخراج فلزات (Metal Mining): استخراج فلزات ارزشمند مانند طلا، نقره، مس و دیگر فلزات اساسی با استفاده از مواد منفجره برای دسترسی به ذخایر زیرزمینی عمیق‌تر و سخت‌تر انجام می‌شود.
انواع مواد منفجره معدنی موجود در بازار
بازار بر اساس نوع محصولات به دسته‌های زیر تقسیم می‌شود که بیشترین سهم بازار مواد منفجره معدنی را در سال 2023 داشته‌اند:
- مواد منفجره نیترات آمونیوم (پودر) (Ammonium Nitrate Explosives – Powder): نوعی از مواد منفجره که به دلیل دسترسی آسان و کارایی بالا در استخراج معادن استفاده می‌شود.
- آنفو (Ammonium Nitrate Fuel Oil): ترکیبی از نیترات آمونیوم و سوخت نفتی که به دلیل هزینه کمتر و کاربری آسان در بسیاری از عملیات‌های معدنی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- مواد منفجره امولسیون (Emulsion Explosive): نوعی مواد منفجره که دارای پایداری و امنیت بیشتری نسبت به انواع دیگر است و در شرایط مختلف معدنی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
بیایید نگاهی بر نمودارهای آماری بیندازیم تا به اهمیت این موضوع پی ببرید که چقدر اهمیت دارد:
علل پرتاب سنگ
عوامل متعددی تعیین کننده در میزان پرتاب سنگ در آتشکاری هستند:
- زمین‌شناسی یا جنس سنگ
- الگوی انفجار
- بار، عمق، قطر و زاویه چال انفجاری
- تجربه نیروهای آتشکاری معدن
- سیستم تأخیر، خرج ویژه
- نوع و مقدار مواد منفجره
- نوع و مقدار مواد گل‌گذاری
مکانیسم‌های اصلی ایجاد پرتاب سنگ
مکانیزم‌های اصلی ایجاد پرتاب سنگ به شرح زیر هستند (Richards & Moore، 2005):
- انفجار سینه‌کار (Face Bursting): ناشی از فاصله ناکافی از سطح آزاد (Burden) است که میزان این فاصله معمولاً عامل کنترل کننده‌ای برای میزان پرتاب سنگ از سمت لبه پله (Crest) است.
- انفجار دهانه (Cratering): در سر چال انفجاری رخ می‌دهد و زمانی این اتفاق می‌افتد که نسبت ارتفاع گل‌گذاری به قطر چال خیلی کوچک باشد یا سنگ سر چال ضعیف باشد.
- شوت‌شدن گل‌گذاری (Rifling): در منطقه گل‌گذاری رخ می‌دهد و شامل پرتاب مواد گل‌گذاری بدون ایجاد یک دهانه در سر چال است. طول گل‌گذاری به طور کلی برای جلوگیری از ایجاد دهانه کافی است، اما به صورت کامل فشرده نشده و با فشار اولیه گاز انفجار به بیرون پرتاب می‌شوند.
Van der Walt و Spiteri (2020) تحلیلی بر روی طیف وسیعی از رویکردها و تکنیک‌های بالقوه برای پیش‌بینی و بررسی پرتاب سنگ انجام داده‌اند که در انتشارات مربوط به سال‌های 2010 تا 2020 یافت شده است. نویسندگان نتیجه‌گیری کرده‌اند که اگرچه تأثیر واقعی طراحی پترن انفجاری بر خطر پرتاب سنگ هنوز مورد بحث است، این راه‌حل‌های پیشنهادی مخصوص به سایت مورد بررسی بوده و مستقیماً این راه‌حل قابل انتقال به سایت‌های دیگر نیستند. همچنین بیان شده که یک روش دقیق‌تر، عینی‌تر و کمی برای اندازه‌گیری میزان فاصله پرتاب سنگ مورد نیاز است. جدول 1 خلاصه‌ای از مدل‌های پیشنهادی پرتاب سنگ که در نشریات یافت شده است را نشان می‌دهد.
جدول 1: مدل‌های پیشنهادی پرتاب سنگ از سال 2010 تا کنون که در مقالات و نشریات یافت شده‌اند (بر اساس Van der Walt و Spiteri، 2020)
| نوع رویکرد | منابع | توضیحات |
|---|---|---|
| هوش مصنوعی (AI) | استفاده از شبکه‌های عصبی مصنوعی (ANNs) و سیستم‌های تطبیقی عصبی-فازی (ANFISs) برای مدل‌سازی و تفسیر سناریوهای دنیای واقعی | (Monjezi, et al., 2010) (Monjezi, 2012) (Raina, et al., 2013) (Ghasemi, et al., 2014) (Marto, et al., 2014) (Kukreja, et al., 2016) (Trivedi, et al., 2015) (Armaghani, et al., 2016a) (Raina & Murthy, 2016) |
| سیستم‌های مهندسی سنگ (RES) | استفاده برای ارزیابی تعامل و تأثیر پارامترهای مرتبط برای کاهش عدم قطعیت و تعیین تأثیر پارامترها بر سیستم کلی | (Faramarzi, et al., 2014) |
| تحلیل تجربی و آماری | مبنای اکثر رویکردهای پیش‌بینی از دهه 1980. این رویکرد هدف پیش‌بینی حداکثر پرتاب ناشی از انفجار بر اساس مشاهدات و داده‌های تاریخی را دارد. به دلیل تعداد زیاد متغیرها، این رویکرد در اکثر مطالعات اخیر ترجیح داده نشده است | (Ghasemi, et al., 2012) (Armaghani, et al., 2016b) (Dehghani & Shafaghi, 2017) (Hasanipanah, et al., 2017) |
| رویکرد بالستیک یا جرم‌شناسی | این رویکرد بر اصول اولیه فیزیک و قوانین طبیعی پذیرفته شده جهانی تکیه دارد و فرض می‌کند که پرتاب سنگ از اصول حرکت پرتاب پیروی می‌کند. این روش برای تعیین مسیر و فاصله ذرات پرتاب سنگ بر اساس شکل، اندازه، سرعت و قانون حفظ انرژی استفاده می‌شود | (Stojadinovic´, et al., 2011) (Stojadinovic´, et al., 2013) (Stojadinovic´, et al., 2015) |
یک نمودار خلاصه که توزیع تکنیک‌های پیش‌بینی پرتاب سنگ را در مطالعات اخیر نشان می‌دهد در شکل 5 دیده می‌شود. از این نمودار مشخص است که اکثریت مطالعات اخیر مربوط به مدل‌های پیش‌بینی پرتاب سنگ (53%) بر تکنیک‌های هوش مصنوعی (ANN و ANFIS) تکیه دارند.
تأثیرات پرتاب سنگ
آسیب به تجهیزات: پرتاب سنگ می‌تواند به ماشین‌آلات، وسایل نقلیه و تجهیزات نزدیک به محل انفجار آسیب بزند. تأثیر این پرتابه‌ها می‌تواند منجر به تعطیلی قابل توجه، هزینه‌های تعمیر و تاخیرات بالقوه در عملیات معدنکاری یا استخراج معادن شود.
آسیب به سازه‌ها: اگر پرتاب سنگ به سازه‌های نزدیک، مانند ساختمان‌ها، زیرساخت‌ها یا تأسیسات برسد، می‌تواند آسیب قابل توجهی وارد کند، از جمله تضعیف ساختاری، شکستن پنجره‌ها یا حتی فروپاشی سازه‌های آسیب‌پذیر.
ایمنی کارکنان: پرتاب سنگ می‌تواند خطرات قابل توجهی برای سلامت و ایمنی کارکنان یا افرادی که در نزدیکی معدن هستند ایجاد کند. سرعت بالا و مسیر غیرقابل پیش‌بینی قطعات پرتاب سنگ می‌تواند منجر به صدمات جدی یا مرگ و میر شود اگر افراد توسط آنها مورد اصابت قرار گیرند. طبق گفته چندین نویسنده، حوادث پرتاب سنگ همچنان درصد بالایی از حوادث ناشی از انفجار را تشکیل می‌دهند. بنابراین کاهش خطر پرتاب سنگ برای دستیابی به عملیات انفجار ایمن‌تر ضروری است.
اقدامات کاهش خطر
برای کاهش خطرات مرتبط با پرتاب سنگ در فعالیت‌های انفجار، می‌توان چندین اقدام اساسی را اجرا کرد. این اقدامات شامل بهینه‌سازی طراحی انفجار، ایجاد شعاع امن، رعایت قوانین و مقررات، نظارت و کنترل انفجار، آموزش کارکنان، افزایش آگاهی عمومی و بهبود کلی ارتباطات است.
بهینه‌سازی طراحی پترن انفجار: طراحی موثر انفجار برای کاهش خطرات پرتاب سنگ حیاتی است. مهندسان می‌توانند با در نظر گرفتن عواملی مانند زمین‌شناسی، خواص سنگ و شرایط بلوک، احتمال وقوع پرتاب سنگ را به طور قابل توجهی کاهش دهند. بهینه‌سازی پارامترهای انفجار، از جمله نوع ماده منفجره، فاصله بردن، زمان‌بندی و گل‌گذاری، ضروری است. با استفاده از تکنیک‌های RES و داده‌های تاریخی، مهندسان می‌توانند تأثیر این پارامترها بر نتیجه کلی انفجار را تجزیه و تحلیل کرده و طراحی را بهینه‌سازی کنند.
مثالی از یک ابزار مهندسی که به کاهش پرتاب سنگ از طریق بهینه‌سازی انفجار کمک می‌کند، Varistem Stemming Plug است. این پلاگ‌ها بیشتر در برنامه‌های انفجار در معادن استفاده می‌شوند و مزایای متعددی به دلیل توانایی حفظ انرژی درون یک چال انفجاری برای مدت طولانی‌تر دارند. مزایا شامل خردایش بهتر و یکنواخت‌تر، کاهش وقوع پرتاب سنگ، بهبود پروفایل‌های نویز و هوابرد، و همچنین افزایش بهره‌وری و صرفه‌جویی در هزینه‌های فرآیندهای بعدی است. (جهت اطلاعات بیشتر این فایل را دانلود و مطالعه نمایید)
زمین‌شناسی: زمین‌شناسی نقش مهمی دارد. حفره‌ها، درزه‌ها، ترک‌های کشیده و شکاف‌ها می‌توانند مشکلات بالقوه ایجاد کنند. یک حفره در داخل سنگ می‌تواند منجر به بارگذاری بیش از حد بخشی از چاه با مواد منفجره شود. درزها و حفره‌ها نسبت به سنگ‌های اطراف ضعیف‌تر هستند و به گازهای انفجار اجازه فرار می‌دهند.
از فیزیک انفجار می‌دانیم که انرژی انفجاری مسیر کمترین مقاومت را طی می‌کند. مسیر کمترین مقاومت ممکن است باعث پرتاب سنگ شود، بسته به شرایط سایت. ترکیبی از “ردیابی چاه” و “پروفیل لیزری” می‌تواند در بهبود طراحی انفجار کمک کند. انفجارگر می‌تواند از این ابزارها برای تنظیم بارگذاری چاه به تناسب شرایط سایت استفاده کند.
محاسبه ریسک: با ظهور دوربین‌های دیجیتال با سرعت بالا، می‌توان زاویه پرتاب سنگ و سرعت اولیه پرتاب سنگ را یافت. کدهای کامپیوتری می‌تواند فاصله احتمالی پرتاب و نقطه برخورد به زمین را پیدا کند و این امکان را می‌دهد که برای یافتن ریسک مرتبط با انفجار در سایت معدن مورد مطالعه استفاده شود. در ارزیابی ریسک باید حداقل موارد زیر را در نظر بگیرد:
- الف) نسبت فشردگی مواد منفجره؛
- ب) انرژی آزاد شده برای خردایش از سنگ درجا؛
- ج) مهار پرتاب سنگ و انفجار هوا؛
- د) طراحی انفجار و نوع مواد منفجره؛
- ه) زمین‌شناسی و نوع سنگ؛
- و) ایمنی در برخورد با چال‌های منفجر نشده.
– مواد استفاده شده برای پوشش و فشردگی با SANS 120:2009، ویرایش 2 “Stemming for use in blasting” مطابقت دارد؛
ما به عنوان متخصصان حفاری و انفجار، بر تعداد باورنکردنی فرآیندهای خطرناک در سایت معدن نظارت می‌کنیم، همه این کارها را در حالی که تلاش می‌کنیم طبق یک برنامه پیچیده تولید جلو برویم، انجام می‌دهیم. این مساله فشاری باورنکردنی بر ما وارد می‌کند تا همه کارها را به موقع و از همه مهم‌تر، ایمن انجام دهیم. با وجود فشارهای تولید، بسیار مهم است که هرگز نگذاریم ایمنی در درجه دوم قرار بگیرد. از بین همه خطراتی که در حفاری و انفجار وجود دارد، پرتاب سنگ یکی از خطراتی است که می‌تواند بسیار غیر قابل پیش‌بینی باشد و نتیجه‌ای فاجعه بار داشته باشد.
درک مساله
متداول‌ترین تعریف از پرتاب سنگ، هر قطعه سنگی است که از انفجار پرتاب شده و در خارج از منطقه ممنوع فرود بیاید. با این حال، می‌توان ادعا کرد که حتی پرتاب‌های سنگی که در فاصله قابل توجهی از محل اصلی انفجار فرود می‌آیند، نشانه‌های کنترل نادرست هستند. عوامل پرتاب سنگ معمولاً از فشردگی ناکافی مواد منفجره در امتداد سطح آزاد، دهانه چال، خارج شدن گل‌گذاری و شرایط خاص انفجار مانند انفجار ثانویه است.
مهندسان حفاری و انفجار، طراحان، حفارها، پرسنل انفجار و آتشکاران همگی در به حداقل رساندن احتمال خطرات پرتاب سنگ نقش دارند. برای کنترل موثر خطرات پرتاب سنگ، در اینجا مواردی ذکر شده است که باید در نظر بگیریم:
- مفروضات طراحی
- انطباق با طراحی
- زمین شناسی
مفروضات طراحی
یک طراحی ایمن موارد زیر را در نظر می‌گیرد:
- عمق پوشش (فاصله از چال تا نزدیکترین سطح آزاد (Burden))
- کمیت و کیفیت گل‌گذاری
- خصوصیات زمین‌شناسی شناخته شده یا قابل مشاهده
- فاکتورهای ایمنی سایت
- نوع ماده منفجره
برای بازگشت به تعریف قبلی، پرتاب سنگ هر قطعه سنگی است که در هنگام انفجار خارج از منطقه ممنوع فرود آمده باشد. بنابراین، فاصله منطقه ممنوع شما بر اساس چیست؟ امیدوارم که پاسخ فقط “آنچه ما همیشه استفاده کرده‌ایم” نباشد.
چند مدل تجربی متداول برای محاسبه مسافت پرتابه سنگ پیش‌بینی شده وجود دارد. یک موضوع مشترک این است که آنها بر اساس عمق پوشش و وزن ماده منفجره هستند. فاصله محاسبه شده ضرب در یک عامل ایمنی مناسب باید نقطه شروع منطقه ممنوع شما باشد. (FOS بالاتر برای پرسنل در مقابل تجهیزات). در حالی که ما لزوماً منطقه ممنوع مورد نیاز برای هر الگوی انفجار را محاسبه نمی‌کنیم، باید الگوهای چال را با حداقل عمق پوشش طراحی کنیم تا اطمینان حاصل شود که فاصله منطقه ممنوع هنوز قابل استفاده است. عمق پوشش مناسب نیز به اندازه چال و نوع مواد منفجره استفاده شده بستگی دارد. از نظر مفهومی، عمق پوشش، مقدار بردن (بارسنگ) یا ارتفاع گل‌گذاری را توصیف می‌کند. بعد از هر انفجار، این مقادیر را برای الگوی بعدی مجدداً ارزیابی و تنظیم می‌کنیم. بنابراین چگونه سریع بررسی کنیم که الگوی چال‌ها به طور مناسب جانمایی شده‌اند؟
یک ویژگی چک کردن بارسنگ در مجموعه ابزارهای DataBlast وجود دارد که به کاربران اجازه می‌دهد چال‌هایی که بدون فاصله بارسنگ طراحی شده‌اند را به سرعت ارزیابی کنند.
این روش فقط یک توده سنگ همگن را در مقابل چال‌های سطح آزاد در نظر می‌گیرد. بازرسی‌های بصری باید بخشی معمول از پیش طراحی‌های متخصصان D&B باشد. این بازرسی‌ها برای شناسایی بی‌نظمی‌ها، درزه خوردگی و ترک خوردگی در ظاهر توده سنگ اساسی است، برای جزئیات بیشتر این مقاله را از Aron Muniz بخوانید (D&B best practices part two)
انطباق با طراحی
طراحی الگو صحیح است و چال‌ها با عمق پوشش مناسب بر اساس نتایج بررسی بارسنگ DataBlast قرار داده شده‌اند. با این حال، حتی با یک طراحی الگوی صحیح، بازهم تیم D&B باید اطمینان حاصل کند که طرح در یک سطح واریانس قابل قبول اجرا می‌شود. سطح واریانس موقعیت / زوایای قابل قبول طراحی چیزی است که هر سایت باید آن را بررسی و تعیین کند.
در این مرحله چال‌ها حفاری شده‌اند، بدیهی است که دیگر نمی‌توانید چال را جابجا کنید، مگر اینکه تصمیم بگیرید آنها را رها کرده و مجدداً حفاری کنید. در این وضعیت آیا فرضیات شما، به عنوان مثال 5 متر از پوشش سطح آزاد، هنوز درست هستند؟ آیا حفاری می‌تواند آن را نزدیک‌تر از آنچه که تصور می‌کنید به سطح آزاد قرار دهد؟ واریانس‌های حتی 0.5 متر برای موقعیت دهانه گمانه می‌توانند تأثیرات زیادی بر روی احتمال افزایش فاصله پرتاب سنگ داشته باشند. علاوه بر این، انحرافات زاویه‌ای می‌تواند به طور چشمگیری موقعیت پاشنه حفاری را تغییر دهد و منجر به کاهش بار یا تمرکز انرژی ماده منفجره در سطح آزاد شود. اگر حفاران نتوانند چال‌های سطح آزاد را مطابق برنامه حفاری کنند، حفاری 101 می‌گوید که از سطح عقب روی کنید و هرگز نزدیک‌تر به سطح آزاد حفاری نکنید.
آیا ما به اپراتورها آموزش می دهیم تا درک کنند که اگر این موارد را انجام ندهند چه پیامدهایی خواهد داشت؟
با استفاده از ابزارهای ادغام شده موجود در DataBlast، به روزرسانی موقعیت‌های چال‌های حفاری شده به صورت یکپارچه است. مسلماً لازم است که عمق واقعی گل‌گذاری را دوباره بررسی کنید. یک نمایشگر سریع در DataBlast در دسترس است تا منطقه تاثیر را در اطراف هر چال ارائه کند. هم‌پوشانی اسکن توپوگرافی با آن، به شما این امکان را می‌دهد که برجستگی یا عمق پوشش بیش از حد یا ناکافی را تشخیص دهید.
علاوه بر این، به محض بارگذاری داده‌های مواد منفجره، DataBlast به طور خودکار این صفحه نمایش را سریعا به روز می‌کند. این به کاربران اجازه می‌دهد تا بررسی کنند که آیا بارگذاری مواد منفجره، مفروضات عمق پوشش یعنی گل‌گذاری ناکافی را تغییر داده است یا خیر. هنگامی که این اتفاق می افتد، باید اقداماتی برای اصلاح وضعیت یا آماده سازی برای گسترده کردن منطقه ممنوع (افزایش شعاع امن) انجام شود.
زمين شناسي
به طور خلاصه قبلاً اشاره شد، مهندسان D&B باید ساختارهای زمین‌شناسی را در نظر بگیرند. برخی از منابع معمول اطلاعات برای این امر وجود دارد، بازرسی‌های بصری، اسکن سطح آزاد و فتوگرامتری. استفاده از اسکن سطح و فتوگرامتری روشی مدرن برای جمع‌آوری داده‌های ساختاری توده سنگ شماست. این اطلاعات ارزشمند باید برای در نظر گرفتن افزایش عمق پوشش در صورت لزوم، بر اساس تکرر درزه و شکستگی استفاده شود. آیا تیم زمین‌شناسی توانایی تهیه D&B با این داده‌ها را دارد؟
هنگام تلاش برای درک تأثیر زمین‌شناسی بر روی احتمال افزایش خطر پرتاب سنگ، یک مفهوم منطقی وجود دارد که باید بخاطر بسپارید. این بدان معنی است که انرژی انفجار می‌خواهد مسیر کمترین مقاومت ممکن را طی کند. بنابراین، آیا ساختارهای زمین‌شناسی خاصی در سطح آزاد وجود دارد که به گازهای انفجاری اجازه دهد باعث ترکیدگی و شکست سطح شوند؟ در این شرایط، حتی با عمق معمول پوشش، احتمال پرتاب سنگ افزایش می‌یابد. افزایش عمق پوشش را در طراحی خود در نظر بگیرید، از روش‌های جدید خرج‌گذاری یا افزایش مناطق ممنوع (افزایش شعاع امن) در اطراف انفجار خود استفاده کنید.
اگرچه هنگام به حداقل رساندن خطرات پرتاب سنگ در انفجار، باید چند مورد را در نظر گرفت، اما با انجام روش‌های مناسب، این امر باید به در درجه دوم مورد اهمیت قرار بگیرد. ابزارهایی مانند DataBlast می‌توانند به کاربران کمک کنند تا چال های مناسب را تنظیم کرده و عمق پوشش مناسب طراحی را بررسی کنند و از داده‌های واقعی حفاری چال برای بررسی انطباق و برجسته سازی مناطق مشکل‌ساز استفاده کنند. (جهت آشنایی بیشتر با پرتاب سنگ این فایل را به عنوان مکمل دانلود و مطالعه نمایید)
جدا از آنچه در مورد آن بحث شد، آیا موضوعی وجود دارد که فکر کنید حتی بیشتر از آن مهم باشد؟
