پیامدهای زیست محیطی ناشی از فعالیت‌های معدنی مثال موردی از یکی از معادن زغال سنگ
با توجه به مصرف روزافزون زغال‌سنگ در کشورهای درحال توسعه لذا استخراج آن امری محرز است، از طرفی تولید و مصرف این ماده اثرات سوئی بر محیط زیست و زندگی انسان‌ها باقی می‌گذارد.بنابراین با افزایش استخراج این ماده، افزایش اثرات زیست محیطی آن از جمله: فرسایش خاک، تغییر پوشش گیاهی و جانوری، آلودگی هوا، دمپ‌های معدنی، عملیات استخراج توسط انفجار، عملیات حفاری، عملیات خردایش، عبور و مرور کامیون‌ها در مسیر جاده که باعث تشدید فرسایش بادی شده، تولید گردوغبار (حاوی V, CO, Cr, Pb, AS, Be, Mn, Ni, Fe, Al, Si, S) و ذرات جامد معلق در آب و هوا و پساب‌های اسیدی (به دلیل وجود فلزات سنگین در آنها از منابع اصلی آلودگی می‌باشند) مطرح می‌شوند.
همچنین بایستی جهت باد منطقه و طرح بازسازی معدن در طراحی و برنامه‌ریزی‌های استخراجی اهمیتی زیربنایی داشته باشد. معدنکاری که جز صنایع اولیه هر کشوری است نباید امکان حیات و استفاده از محیط زیست سالم را از بشر بگیرد. امروزه تخریب محیط زیست مستقیما بر روند اقتصادی کشورهای جهان تأثیر گذار است.
امروزه با توجه به کاربردهای متعدد و وسیع زغال‌سنگ، اثرهای زیست محیطی آن نیز متنوع شده است و به طور کلی زغال‌سنگ‌ها در طی مراحل متعدد معدن کاری تا کاربرد، محیط‌زیست را به صورت‌های مختلف تحت تأثیر قرار می‌دهند از جمله اثرات زیست محیطی زغال سنگ شامل:
- اثرات زیست‌محیطی معدنکاری زغال‌سنگ‌ها
- اثرات زیست‌محیطی فرآوری زغال‌سنگ‌ها
- اثرات زیست‌محیطی سوزاندن زغال‌سنگ‌ها
- اثرات زیست‌محیطی ککسازی زغال‌سنگ‌ها
- اثرات زیست‌محیطی ژئوشیمیایی زغال‌سنگ‌ها
و در اینجا با توجه به مثال ما که محدوده معدن زغال‌سنگ داربیدخون می‌باشد، تنها به بررسی مورد اول می‌پردازیم.
اثرات زیست محیطی معدنکاری زغال‌سنگ‌ها
استخراج زغال‌سنگ
مراحلی نظیر برداشت مواد باطله، انفجارات مختلف، ایجاد گودال در اثر برداشت مواد روباره و زغال‌سنگ، سایر فعالیت‌های جنبی معدن کاری نظیر ساخت راه، ایجاد واحدهای مسکونی، ایجاد تأسیسات رفاهی رفت و آمد ماشین‌آلات معدنی، افزایش جمعیت و… همگی باعث بر هم زدن تعادل اکوسیستم جانوری و گیاهی می‌شود. در فعالیت‌های جدید معدنکاری قدم‌های برداشته شده که باعث کاهش تأثیرات زیان‌بار زیست‌محیطی شده و به حفظ اکوسیستم طبیعی و تنوع زیستی کمک کرده است.
در این روش‌ها تأثیرات معدنکاری روی آب‌های سطحی و زیرزمینی، خاک‌ها، کاربری عمومی زمین، گیاهان بومی و جمعیت جانوران وحشی بررسی می‌شود. این تأثیرات زیست‌محیطی را با رایانه مدلسازی می‌کنند. مشکلی که در رابطه با معادن زغال‌سنگ زیرزمینی مطرح است مسأله پرداخت یارانه است، زیرا معدنکاری زیرزمینی زغال‌سنگ پرهزینه‌تر می‌باشد از آنجا که معدنکاری زیرزمینی از نظر زیست‌محیطی نسبت به نوع روباز کمتر ضرر دارد، پرداخت یارانه جهت حمایت از استخراج زیرزمینی به حفظ محیط زیست کمک می‌کند.
مثلاً با توجه به سست بودن لایه‌های سازند شمشک در مقابل فرسایش‌های فیزیکی، شیمیایی و حتی بیوشیمیایی عملیات معدنکاری منطقه لاویج را از نظر تخریب‌های زیست‌محیطی فیزیکی تحت تأثیر قرار داده است و موجب زمین لغزش در منطقه شده است.
بازسازی محل معدنکاری
بازگرداندن زمین به حالت اولیه و احیاء آن می‌تواند کاربردهای مختلفی داشته باشد که تعدادی از آنها شامل کشاورزی و زراعت، جنگلداری، ایجاد باغ‌وحش و ایجاد منطقه تفریحی می‌باشد.مثلاً در کشور چک در منطقه بوهمیای شمالی محل معدن استخراج شده را بر طبق عکس‌های هوایی اولیه دوباره بازسازی کرده‌اند و حتی تپه‌ها را مطابق اشکال اولیه ایجاد کرده‌اند و در بخش‌های دیگر جنگل‌کاری و یا مرتعکاری نموده‌اند.
آسیب‌های معدنکاری
انفجار معادن، آتش‌سوزی و خفگی، ریزش معدن از متداول‌ترین آسیب‌های معدنکاران و از مشکلات زیست‌محیطی محسوب می‌شود. سالانه صدها نفر در جهان در اثر چنین حوادثی جان خود را از دست می‌دهند. آسیب دیدگی ریوی معدنکاران یکی دیگر از اثرات زیست‌محیطی شاخص معادن زغال‌سنگ است. معمولاً یکی از بیماری‌های رایج در بین معدنکاران معادن زغال‌سنگ بیماری ریه سیاه است که در اثر استنشاق غبار زغال سنگ آلوده می‌شوند. این بیماری یک مسئله بزرگ بهداشتی در معدنکاری زغال‌سنگ است، به طوری که حدود 10-15 درصد کارگران به این بیماری آلوده هستند. معمولاً غلظت حدود 1-7 میلیگرم در مترمکعب هوا از این غبارها باعث بیماری‌هایی نظیر شش زغالی (سیاه شش)، سرطان ریه معده پروستات و سیکلوسیس می‌شود.
آلودگی صوتی و گردوغبار
یکی از روش‌های جدید این است که صدا و ارتعاشات که به وسیله تجهیزات ایجاد می‌شود، توسط مانیتورهایی که روی آنها متصل شده ثبت گردد، بنابراین سطوح صدا را میتوان تخمین زد و نسبت به مدیریت صحیح و کنترل آن اقدام نمود.
آبپاشی جاده‌ها و محوطه‌های خاکی معدنی بایستی در برنامه روزانه معادن قرار گیرد تا اثرات زیان بار تنفس گردوغبار را کاهش دهد که بدلیل هزینه مداوم آن کمتر توجهی به آن می‌شود.
تأثیرات زیست‌محیطی متان معادن زغال‌سنگ
متان (CH4)، گازی است که در طی فرآیندهای مربوط به شکل‌گیری زغال‌سنگ تشکیل می‌شود. این گاز از رگه‌های باریک زغال‌سنگ و از اطراف چینه‌هایی که فعالیت معدن کاری در طول آن انجام میگیرد، آزاد میگردد. دو نوع متان از زغال‌سنگ‌ها آزاد می‌شود. نوع اول متانی است که در طول فعالیت‌های معدنکاری از رگه‌های نازک زغال‌سنگ آزاد می‌شود و به CMM(CoalMain Metan) معروف است. نوع دوم متانی است که درون رگه‌های زغال به دام افتاده که استخراج نشده یا نخواهدشد و به CBM (Coal Bed Metan) معروف است. متان معدن زغال‌سنگ کاربردهای متنوعی دارد که از آن جمله برای تولید الکتریسیته، تولید مواد شیمیایی و صنعتی و سوخت دیگ‌های بخار استفاده می‌شود.
انواع فاکتورهای زیست محیطی و عملیات اصلی موثر بر آن
به منظور بررسی پتانسیل آسیب پذیری محیط زیست در هر منطقه ناشی از معدنکاری ضروری است که ابتدا اکوسیستم آن مورد بررسی قرار گیرد و تحقیقاتی در مورد وضعیت آب و هوایی، عناصر و ترکیب‌های موجود در ماده معدنی، نوع خاک، هیدرولوژی، گیاهان و جانوران آن منطقه صورت پذیرد. از اثرات منفی معدنکاری بر محیط زیست میتوان آلودگی آب، آلودگی هوا، آلودگی خاک، آلودگی صوتی، نشست زمین، تخریب منابع طبیعی، تخریب ریخت‌شناسی زمین، ایجاد خطر برای حیات وحش، از بین رفتن گیاهان و زمین‌های کشاورزی را نام برد.
در معدنکاری زیرزمینی علاوه بر خطرات ناشی از تنفس گازها و ذرات موجود در معدن امکان فروریزش تونل‌ها و نشست زمین، به خصوص زمانی که معدنکاری در زیر مناطق مسکونی انجام می‌شود، وجود دارد.
عمده دلایل عدم توجه به مسائل زیست محیطی را میتوان اولاً به فقدان آگاهی از این موضوع مرتبط دانست و ثانیاً هزینه‌بر بودن مراحل ارزیابی زیست‌محیطی و نیز انجام فعالیت‌های بهبود پساب‌ها یا بازسازی معدن، ذکر کرد.
فشرده شدن خاک، اختلال در زهکشی طبیعی، آلودگی خاک، فرسایش، سیمای ویژه طبیعی، گرد و غبار، مواد سمی در هوا، آلودگی ریخت و پاش، آلودگی صدا، منابع معدنی و کانی‌ها، جذابیت و زیبایی تراکم و تنوع پوشش گیاهی، جابجایی ایستگاه‌ها و گذرگاه‌های طبیعی، حیات وحش و گونه‌های در معرض انقراض و موارد دیگر از این دست همگی تاثیرات زیستی و محیطی اطراف معادن می‌باشند.
معادن زغال‌سنگ داربیدخون
رسوبات زغال‌دار ایران با نام گروه زغال‌دار شمشک و نای‌بند شناخته می‌شوند که از دیدگاه زمانی از تریاس بالائی آغاز و تا ژوراسیک میانی ادامه دارند. محدوده گسترش این رسوبات شمال، مرکز و شرق ایران را در بر میگیرد (یزدی، 1382).
حوضه‌های زغالی ایران در دو بخش بزرگ زمین‌شناسی ایران (البرز و ایران مرکزی) گسترش دارند. این حوضه‌های زغالی اغلب در محیط‌های زمین ساختی فعال و عموماً ناودیسی تشکیل شده‌اند. حوضه ایران مرکزی به عنوان یکی از حوضه‌های زغال‌دار اصلی ایران مطرح بوده و از چهار پهنه اصفهان- کاشان، لوت، کرمان و طبس تشکیل شده است. از این بین دو پهنه کرمان و طبس دارای معادن فعال و قابل توجهی هستند و دو پهنه دیگر از نظر معدنی اهمیت چندانی ندارند (یزدی، 1382).
پهنه زغال‌دار کرمان در ناودیس بزرگ زغال‌دار کرمان و در سازند نای‌بند با سن تریاس فوقانی تا ژوراسیک زیرین قرار دارد که زغال‌سنگ‌های آن اغلب منشاء هوموسی دارند و در یک محیط مردابی راکد تشکیل شده‌اند. ذخایر زغال‌سنگ کرمان را میتوان به طور کلی به دو بخش عمده تقسیم کرد:
- الف) مناطق درونی ناودیس کرمان: مناطقی مانند باب نیزو، پابدانا، اشکلی، خمرود، هجدک و دره‌گر و بخشی از داربید خون‌شمالی و جنوبی با مارک کک‌شو و مناطقی مانند دهرود، نیزار، دره‌گر غربی و بخشی از داربید خون شمالی و جنوبی و پابدانای جنوبی دارای زغال انرژی‌زا می‌باشند.
- ب) مناطق خارج از ناودیس کرمان: در خارج از ناودیس کرمان نواحی زغالی باداموئیه، هشونی و همکار را میتوان نام برد که مناطق هشونی و همکار دارای ذخایر قابل ملاحظه از نوع زغال‌‌کک‌شو و مناطق دیگر مانند باداموئیه (آبنیل) دارای ذخایر بزرگی از نوع گرمازا می‌باشند
در منطقه زرند معادن زغال‌سنگ زیادی وجود دارد و منطقه زغال‌دار زرند از مناطق مهم زغال‌دار این پهنه محسوب میگردد که دارای زغال‌سنگ‌های نسبتاً خوب از نظر میزان خاکستر است (یزدی، 1382).این منطقه شامل بخش‌های زغال‌دار دهرود، نیزار، دره گز، داربید خون، خمرود، اشکلی، پاپدانا، هجدک و باب نیزو است. سه معدن اخیر جزء مهمترین معادن منطقه محسوب می‌گردند. زغال‌سنگ استخراج شده این معادن پس از شستشو در کارخانه زغالشویی زرند به کارخانه ذوب آهن اصفهان فرستاده می‌شود (وحدتی دانشمند، 1995).
مجموعه معادن زغال‌سنگ داربیدخون ناحیه زرند- کرمان در منطقه‌ای قرار گرفته که به لحاظ تکتونیکی بسیار تکتونیزه بوده و سنگ‌های منطقه کاملا خرد و شکسته شده هستند. معادن زغال داربیدخون، اسدآباد و اِشکلی در محدوده گسل داهوئیه – داربید خون با روند تقریبا شرقی – غربی واقع گردیده‌اند. سنگ‌های منطقه از نوع رسوبی و جنس کمرهای در برگیرنده زغال شیل و ماسه سنگ سخت می‌باشد. رگه‌های زغال‌سنگ شیب عمودی دارند با زاویه بین 78 الی 85 درجه. روش استخراج cut & fill یا کند و آکند بوده که در اصطلاح محلی گزنگی نامیده می‌شود.
بررسی‌های زیست محیطی
دپوی باطله
وجود دپوهای باطله در کنار معادن در دراز مدت علاوه بر ایجاد معضلاتی در توسعه و گسترش معدن، باعث آلودگی‌های زیست محیطی نیز می‌شود.خسارات وارده به زمین‌ها و محیط اطراف در اثر معدنکاری به عوامل مختلفی از جمله انباشت باطله در حول و هوش اکثر معادن روباز و زیرزمینی، تغییر شرایط توپوگرافی منطقه و خصوصیات خاک بستگی دارد.
به علاوه تخریب و آلودگی سفره‌های آب زیرزمینی در اثر نفوذ پساب‌های معدنی و اثرات نامطلوبی که باطله‌های انباشت شده در معدن بر سطح زمین می‌گذارند از اهمیت خاصی برخوردار است. انباشت این باطله‌ها که مقدار آن ممکن است به چندین تن برسد توپوگرافی و ساختار سطح زمین را تغییر داده و بعضاً به دلیل عدم برخورداری از ثبات لازم، خسارات مالی و جانی به بار می‌آورد.
زهاب‌های اسیدی
عملیات معدنکاری محیط اطراف خود را دچار یکسری تغییراتی می‌کند که در نوع خود آلودگی محسوب می‌شود. با توجه به این که تعداد معادن متروکه و مسدود شده در حال افزایش است و پرهزینه بودن خنثی‌سازی زهاب اسیدی، تولید زهاب‌های اسیدی به صورت یک معضل در آمده است و همچنین این موضوع به آن دلیل اهمیت دارد که تولید این زهاب‌ها حتی تا صدها سال بعد از پایان عمر معدن نیز ادامه می‌یابد، بطور مثال نتایج یک تحقیق در اروپا نشان داد که بعد از گذشت 500 سال از پایان عمر یک معدن هنوز فاضلابی با 3PH< تولید می‌شود.
مهمترین محصول فرعی در معدنکاری و فراوری زغال، زهاب‌های اسیدی می‌باشد و مهمترین کانی حاوی زهاب اسیدی پیریت می‌باشد که در اثر اکسیداسیون و واکنش با آب یون‌های 3Fe(OH) را تولید می‌کنند. یون‌های مزبور در دستگاه تنفسی مهره داران آبزی رسوب کرده و باعث افزایش اسیدیته آب رودخانه و دریاچه‌ها، موجب از بین رفتن حیات گیاهی و جانوری و اکوسیستم‌های مختلف زیست‌محیطی میگردد و به دلیل وجود کاتیون‌های فلزات سنگین که بسیاری از آنها سمیت بالایی دارند برای انسان نیز مضر می‌باشند.
منابع اصلی تولید زهاب‌های اسیدی که در نتیجه فعالیت‌های زیر به وجود می‌آید:
- فعالیت‌های معدنی زیرزمینی شامل متروک شدن معادن زیرزمینی که منجر به رها شدن مقادیر زیادی از نمک‌های فلزی و سولفیدها است که در معرض اکسیژن قرار می‌گیرند.
- آب‌های سطحی و چشمه‌هایی که در محل کانسار سولفیدی قرار دارند و نفوذ طبیعی آنها بر روی کانسار سولفیدی باعث ایجاد زهاب‌های اسیدی می‌شود.
- باطله‌ها و مواد زائد سولفیدی و توده‌های سولفیدی جداشده از کانسار که در معرض آب‌های فرورو و سطحی قرار گرفته‌اند در تولید زهاب‌های اسیدی نقش موثری دارند.
- علاوه بر اینها در فرآیندهایی که از آهک برای جلوگیری از فاضلاب‌های اسیدی استفاده می‌شود، رسوباتی تشکیل می‌شود که بعد از چندین سال به علت تولید مواد مضر، خود به عنوان منبع آلودگی عمل می‌کنند.
میتوان با تبدیل فاضلاب‌های اسیدی حاصل از معدنکاری به فاضلاب‌های غیر اسیدی، اثرات سوء آنها را کاهش داد. البته باید توجه داشت که رسیدن به فازی که به طور معمول بر محیط‌زیست بی اثر باشد ممکن نیست ولی میتوان به طور نسبی باعث کاهش این اثرات شد. به منظور کنترل و خنثی سازی زهاب اسیدی معدنی و جهت جلوگیری از خطرات زیست‌محیطی و ضررهای اقتصادی میتوان از راهکارهای زیر بهره گرفت:
- آبکشی مناسب از جبهه کارهای معدنی در حین عملیات استخراج
- انحراف آب‌های سطحی منطقه معدنکاری باعث کاهش حجم آب ورودی به حفریات معدنی و در نتیجه کاهش AMD می‌شود. میتوان آب‌های سطحی را به لایه‌های مواد قلیایی هدایت کرد تا جریان آب‌های قلیایی باعث خنثی‌سازی اسیدهای معدنی در محوطه معدن شود.
- در این روش انجام شدن عمل تصفیه، به واکنش‌های بیولوژیکی و ژئوشیمیایی بستگی دارد که درحین عبور جریان از میان بستر نیزارها چه از ساقه چه از ریشه صورت میگیرد و باعث آزاد سازی گاز سولفید هیدروژن شده و در نهایت موجب ترسیب فلزات به طور طبیعی و خود به خودی میگردد همچنین میتوان از باکتری‌های خنثی کننده اسید استفاده کرد که نیازمند انجام مطالعات کاملی می‌باشد.
- با ورود اکسیژن به آبگیرها فلزات موجود در زهاب اکسید شده و مانع تولید اکسید و پایین آمدن PH می‌شود و بنابراین کمک قابل توجهی به محیط می‌نماید.
- رویش مجدد گیاهان مانع از فرسایش خاک زمین‌های آلوده شده معدن گشته و از تغییر مکان خاک آلوده در جریان آب‌ها و زمین‌های اطراف جلوگیری می‌کند.
همچنین از زئولیت‌های مصنوعی میتوان در معادن برای تصفیه زهاب‌های معدنی استفاده کرد. یکی از راه‌های جدا کردن فلزات سنگین مانند Fe, Cr, Cu, Zn, Cd, Pb از زهاب‌های معدنی، اضافه کردن مواد قلیایی مانند آهک، خاکستر فرار است که باعث می‌شود این فلزات به صورت هیدروکسید رسوب کنند. زیان‌های اساسی این روش عبارتند از: اضافه کردن پی رد پی مکمل، سرعت کم واکنش و تولید مقدار زیاد پسماند ثانویه است. جداسازی فلزات سنگین با این زئولیت‌ها ارزان قیمت است که جداسازی در PH پایین صورت میگیرد.
آلودگی هوا
مهمترین منبع تولید غبارها، معدنکاری و انتقال ماده معدنی است. از دیگر موارد مولد گردوغبار در فعالیت‌های معدنکاری میتوان به کامیون‌ها و یا واگن‌های حمل بار روی جاده‌ها و یکسری فعالیت‌های دیگر مثل خورد کردن زغال‌سنگ، عملیات حفاری و وزش باد اشاره نمود. همچنین گرد و غبار مواد انباشته شده در سد باطله و زغال‌های انباشته شده برای بارگیری می‌باشند که با خشک شدن ممکن است در اثر وزش باد به محیط پراکنده شوند.
جهت کاهش آلودگی هوا در اطراف معادن لازم است تا از وسایل کنترل آلودگی هوا استفاده شود. لذا ضروری است قبل از انتخاب وسایل کنترل عوامل محیطی در مهندسی را در نظر داشت. عوامل محیطی از قبیل محل قرارگیری تجهیزات، فضای در دسترس، شرایط هوای آزاد و حداکثر مجاز انتشار ذرات و همچنین عوامل مهندسی نظیر مشخصات آلاینده‌ها را بایستی در نظر گرفت. به طور کلی پخش ذرات در محیط یکی از عوامل آلودگی در محیط کار و محیط اطراف است که باید با اقدامات زیر تحت کنترل در آید:
- استفاده از کامیون‌ها و واگن‌های مناسب با پوشش کافی
- تقویت و اصلاح سیستم تهویه موجود
- کنترل گرد و غبار ذرات در محوطه معدن، گسترش فضای سبز، آب پاشی مداوم محوطه
- تحت کنترل در آوردن محیط تخلیه مواد معدنی و باطله‌ها و ترجیحاً پوشاندن آن در فواصل زمانی مناسب
- پاشیدن آب روی جاده‌ها، توده‌ها و نوارنقاله، استفاده از مته‌هایی که سیستم جمع کننده ذرات غبار روی آنها نصب شده است.
آلودگی آب
مهمترین پارامترها در آلودگی آب، فلزات سنگین هستند که در کیفیت آب دارای اهمیت خاصی می‌باشند فلزات سنگین اکثراً سمی هستند، لذا از دیدگاه زیست محیطی حائز می‌باشد. در زمینه کاهش خطرات ناشی از انتقال فلزات سنگین به آب‌های سطحی و زیرزمینی اقدامات زیر باید صورت گیرد:
- زهکشی‌های خروجی به طور مستمر تحت نظارت بوده و آزمایشات لازم از لحاظ سمیت فلزات انجام گیرد.
- از ورود هرگونه سر ریز و فاضلاب به زهکشی خروجی به آب‌های سطحی جلوگیری می‌شود
- زهکشی موجود در محوطه معدن مورد تجدید نظر قرار گیرد.
آلودگی خاک
عوامل مختلف آلاینده در کانال‌های آب سطحی و خاک محوطه معدن وجود دارد که در صورت راهیابی به آب‌های زیرزمینی و خاک زیرین و استفاده از این خاک در کشاورزی می‌تواند در ویژگی‌های این خاک این منطقه تاثیر منفی داشته باشد و ظرفیت تبادل یونی خاک و میزان جذب سدیم را تغییر داده و نهایتاً در کاهش محصولات نقش داشته باشد. فلزات سنگین در خاک‌ها می‌توانند توسط گیاهان جذب شده و وارد زنجیره غذایی شوند و سلامت افراد را تحت تاثیر قرار دهند. برای پیشگیری از افزایش غلظت ترکیبات خطرناک در خاک، میتوان اقدامات زیر را انجام داد:
- جلوگیری از پخش گردوغبار زغال و زهاب اسیدی و پساب‌ها و مواد زائد در محوطه معدن و اطراف آن
- پیش بینی لازم جهت رفع نهایی مواد زائد و تصفیه فیزیکی و شیمیایی زهاب‌ها و پساب‌ها و استفاده آنها در کشاورزی
- کنترل حمل و نقل مواد اولیه و مواد زائد، نظارت دقیق بر سیستم موجود
آلودگی صوتی
به منظور کاهش آلودگی صوتی و ارتعاش، از طرح‌های زیر میتوان استفاده کرد:
- کاشت نهال و درختکاری انبوه با استفاده از آب موجود از پساب حمام‌ها و زهاب معدن در صورت تصفیه آنها
- استفاده از گوشی‌های مخصوص
- تنظیم میزان ساعات کاری کارگران به طوری که طبق استاندارد جهانی آلودگی صوتی اگر میزان صدا به طور متوسط در حدود 90 دسی بل باشد ساعت‌های کاری آنها کمتر از 7 ساعت در روز گردد
- انتخاب بهترین زمان برای انفجار
- حفاری و ترکاندن سنگ‌ها که تعداد کمتری از کارگران در معرض آن قرار گرفته‌اند همچنین در زمان استراحت حیات وحش منطقه نباشد.
- تغییر مسیر حمل و نقل کارگران و حمل و نقل وسایل نقلیه سنگین به منظور کاهش آسیب به بافت و اکولوژی منطقه
بازسازی محل معدنکاری
بازسازی معدن به صورت بخش جدایی ناپذیر از طراحی کل معدن باید از همان مراحل ابتدایی عملیات معدنکاری مورد توجه قرار گیرد. به این ترتیب علاوه بر حفظ محیط زیست، زمین‌هایی به چرخه تولید باز می‌گردند. بازسازی معدن هم از نظر ایجاد آلایندگی و از بین بردن زمین‌های هموار و مناسب برای رشد و پرورش گونه‌های گیاهی و جانوری و هم از نظر ایجاد چشم انداز و منظره نامناسب در منطقه مهم می‌باشد.
به منظور جلوگیری از آسیب‌های بلند مدت و پیشگیری از نتایج اسفبار رهاسازی معادن، ضروری است در هر معدنکاری طرح بازسازی مد نظر قرار گیرد. این طرح با پایان معدنکاری آغاز شده و خاک‌برداری و ایجاد شکل نهایی منطقه، باید با توجه به ایجاد چشم انداز مناسب صورت پذیرد. نکته مهم در بازسازی، طراحی آن با توجه به قابلیت‌های اولیه منطقه می‌باشد. هر برنامه بازسازی که برای این کانسار مد نظر قرار گیرد، شامل موارد زیر باشد:
- قبل از معدنکاری طرح بازسازی کانسار مدنظر قرار گرفته، نقاط بحرانی و محدودیت‌های طرح مورد نظر شناسایی شده و پیامدهای استفاده از این طرح مورد بررسی قرار گیرد.
- طراحی معدن به نحوی که کمترین برخورد زیست محیطی حاصل گردد.
- پر کردن تمامی گمانه‌ها و چال‌های حفر شده پس از معدنکاری به طور کامل.
- استقرار مناسب پوشش گیاهی طراحی شده و تغذیه آنها.
- مدیریت بلند مدت برنامه بازسازی.
- برگرداندن خاک‌های سطحی به منظور ایجاد پوشش گیاهی مناسب.
- جاده‌های ایجاد شده تا آنجا که ممکن است مورد استفاده قرار گیرند.
- در نهایت تلفیق این اطلاعات با طرح معدن.
علاوه برموارد ذکر شده باید ریسک ایجاد پوشش گیاهی و عوامل تهدید کننده آن، مواد و ملزومات مورد نیاز، تهاجم آفات و عدم رشد گونه‌های گیاهی و موارد دیگر از این قبیل را مد نظر قرار داد.همچنین علف‌های هرز قابلیت زیادی در پراکندگی در مناطق معدن و به ویژه در مراحل ابتدایی بازسازی دارند که باید مقدار آنها کنترل شده و تاثیرات آنها را بر بازسازی منطقه معدنکاری کاهش داد.
نتیجه گیری
با توجه به این که آلودگی ناشی از فعالیت‌های معدنی امری اجتناب‌ناپذیر است لذا باید با بررسی‌های همه جانبه در معادن به کاهش اثرات زیست محیطی کمک کرد، و حفظ محیط زیست را به یکی از مهمترین رسالت‌های صنایع و معادن تبدیل کرد. لذا بایستی ایجاد فضای سبز، کاهش آلاینده‌های زیست‌محیطی، رعایت الزامات ایمنی جز مهمترین برنامه‌های مصوبه معادن در امر حفاظت از محیط‌زیست قرار گیرد، تا با اینگونه اقدامات همه جانبه، تقلیل آلودگی‌ها در عملیات معدنکاری را شاهد باشیم.
