آشنایی با
روش های استخراج زیرزمینی معدن
روش های استخراج زیرزمینی معدن
با توجه به شواهد موجود معدنکاری و استفاده از موادمعدنی قدمت هزاران ساله دارد یعنی از زمانی که بشر طلا را در معادن روباز و یا رودخانهها کشف و با وسایل ابتدایی استخراج کرد به معدنکاری پرداخت کاری که در آن زمان با وسایل ابتدایی و هزینهای کم امکانپذیر بود و به همین دلیل نیاز به دانش تخصص خاصی نداشت اما امروزه معدنکاری حرفهای بسیار پیچیده و پر هزینه است چرا که اکنون معادن عمیقتر لایههای غنی تهیتر و عیار فلز کانهها کمتر شده است و در مواردی ذخایر نفت و کانههای طلا نقره جیوه و حتی آهن کاملا از بین رفتهاند اثرات زیست محیطی فعالیتهای بشری یکی از مهمترین مسائلی است که امروزه به طور فزاینده مورد بررسی و سنجش قرار میگیرد یک فاکتور کلیدی در این خصوص مقیاس مصرف منابع طبیعی از جمله مواد معدنی زمینهای کشاورزی چوب و شیلات است.
برای دسترسی به ماده معدنی با توجه به عمقی که کانسار از سطح زمین دارد مواد باطله برداشت میشود. بنابراین یکی از فاکتورهای مهم که نشاندهنده اقتصادی بودن استخراج روباز و یا زیرزمینی یک کانسار است میباشد که و در مرحله طراحی میبایست آن را در نظر گرفت نسبت برداشت باطله به ماده معدنی (w/o) برابر است با مقدار تناژ برداشت باطله به ازای برداشت یک تن ماده معدنی و به آن نسبت باطله برداری گفته میشود.
عواملی که در اقتصادی بودن یا نبودن استخراج به روش روباز و یا زیرزمینی براساس نسبت باطله برداری تعیین کننده است، ارزش ماده معدنی و مقدار ذخیره کانسار است. بعضی اوقات یک ماده معدنی با ارزش هرچند در عمق نسبتا زیادی قرار داشته باشد چون ارزش فروش بالایی دارد استخراج آن به شکل روباز حتی با باطله برداری فراوان مقرون به صرفه است یا اینکه ضخامت ماده معدنی به اندازهای است که برداشت باطله با حجم بالا هم برای استخراج روباز آن اقتصادی است.
اما بعضی اوقات نیز ممکن است یک ماده معدنی در عمق کمتری از زمین قرار گرفته باشد اما میزان یا ارزش ذخیره آنقدر بالا نیست که موجب هزینههای باطلهبرداری فراوان بشود. برای مثال معدن مس سرچشمه که یکی از بزرگترین معادن روباز ایران به شمار میرود دارای 39 میلیون تن باطله است که در حدود 4 سال برای برداشت باطلههای روی ماده معدنی آن زمان صرف شده است. بنابراین با توجه به ارزش ماده معدنی، میزان ذخیره و شرایط محیطی و اقتصادی حد استخراج روباز و زیرزمینی کانسار مشخص میشود.
روش استخراج کانسارها در معادن به عوامل مختلفی بستگی دارد، موقعیت و شکل نهشتهی معدنی، استحکام سنگ، عیار کانسار، هزینههای معدنکاری و قیمت کانسار در زمان اسخراج، برخی از عوامل تعیین کنندهی انتخاب روش معدنکاری هستند.
استخراج معدن به روش زیرزمینی
کانسارهای با عیار بالا که در رگههای عمیق زیر سطح زمین یافت میشوند، معمولاً با استفاده از روشهای زیرزمینی که هزینهی بالایی دارند، مورد بهرهبرداری قرار میگیرند. سنگهای معدنی مکعبی شکل (کانسارهای رگهای و صفحهای) و کانسارهای عمیقتر از ۳۰۰ متر نیز عموماً به صورت زیرزمینی استخراج میشوند. این دسته از معادن، پس از حفاری و عملیات انفجار، توسط کامیون، بالابر (آسانسور) و یا تسمه نقاله به سطح زمین انتقال مییابند. سپس مخلوط کانسار و نخاله (سنگ و خاک باطله) به آسیاب برده میشود تا فرایند جداسازی انجام شود.
هر کدام از دستهها دارای زیر مجموعههای مختلفی میباشند که با توجه به نوع معادن و شکل کانسار دستهبندی خواهند شد. یک نوع از این دستهبندی های معادن شامل نوع ماده معدنی هست که به دو دسته زغالی و غیر زغالی تقسیم میشوند.