لرزش هوا :
یکی از اثرات نامطلوب عملیات آتشباری لرزش هوا است .صدای مهیب و ناگهانی آن آشفتگی ساکنین و بروز مشکلاتی را در پی دارد .لرزش هوا محصول جریان انرژی در هواست که طیفی از فرکانس ها بین 1/0 تا 200 هرتز را در بر می گیرد .
با توجه به اینکه گوش انسان لرزش های هوا با فرکانس کمتر از 20 هرتز را احساس نمی کند این فرکانس ها بصورت لرزش بر سازه ها اثر می گذارند . حداکثر لرزش های هوای قابل قبول برابر با 134 دسی بل است که این حداکثر بر اساس حداقل احتمال تخریب سطحی سازهای مسکونی می باشد .
عوامل تأثیر گذار بر لرزش هوا :
- میزان خرج در هر تأخیر
- فاصله زمانی بین تأخیر ها
- بار سنگ و فاصله داری
- میزان گل گذاری
- نوع گل گذاری
- عمق خرج
- پوشش فتیله انفجاری
- محصوریت خرج
- نوع و ضخامت روباره
- وضعیت آب و هوا و باد
راهکارهای کاهش لرزش هوا :
حصول اطمینان از محصور بودن صحیح خرج با توجه به نکات زیر:
- استفاده از گل گذاری با طول کافی و ترجیحاً با استفاده از مواد یکنواخت و درشت دانه
- در نظر گرفتن بار سنگ کافی برای ردیف اول چال ها
- عدم انتخاب بار سنگ بیش از حد به منظور جلوگیری از انفجار قیفی شکل چال ها
- حصول اطمینان از تأخیر درست چال ها به منظور جلوگیری از انفجار قیفی شکل
- قرار دادن 300 میلی لیتر ماسه یا خاک بر روی فتیله انفجاری
- محدود کردن میزان خرج در هر تأخیر
- مینیمم کردن تعداد آتشباری ها
- انتخاب زمان تأخیرها به گونه ای که انفجار در دیواره با سرعتی پایین تر از سرعت صوت پیشرفت کند.
S/tr<Vs
S = فاصله داری در چال ها
rt= تأخیر بین چال های انفجاری ( ثانیه )
sV= سرعت صوت (340 m/s)
طراحی آتشکاری با محدود سازی ضربه هوا (airblast ) :
شدت ضربه ی هوای حاصل از انفجار از رابطه زیر بدست می آید :
AB (db) =154+20×logP(kpa)
نماد P نشان دهنده ی میزان افزایش موقتی فشار هوای منطقه ( بر حسب kpa ) است و برای انفجار خرج در یک چال گل گذاری شده به طور تقریبی :
P(kpa) : 3/3 ×(D/∛(W(kg) -1/2
P(kpa) 3/3
D = فاصله ی نقطه ی مورد نظر از چال انفجاری ( m )
W = جرم خرج موجود در چال (kg )
میزان خرجی که سبب ایجاد ضربه هوا به شدت AB در مسافت D می گردد از فرمول زیر قابل محاسبه است :
W=D3 × [10 ((AB-154)/20/(3.3)] 2.5
قطر چال های انفجار همزمان ایجاد کننده ضربه ی هوای AB مطابق رابطه ی زیر تعیین می شود :